blogartikelen

Frustreert het je weleens, dat verschillende deelnemers in je training verschillende kennis en ervaring hebben?

Als je iets uitlegt zie je bij de ene deelnemer grote vraagtekens, terwijl de ander zit te geeuwen. En als je een opdracht geeft heeft de één het al door en goed uitgevoerd, voordat de ander überhaupt begrijpt wat de bedoeling is.

Het komt in vrijwel iedere trainingsgroep voor.

Daarom publiceer ik in 3 artikelen hoe ik omga met die niveauverschillen in mijn trainingen. (Heb je stap 1 en 2 nog niet gelezen? Je vindt ze hier: stap 1 en stap 2.)

Vandaag dus stap 3: het trainingsontwerp zelf.

Om iedere deelnemer op zijn of haar eigen niveau te kunnen bedienen zijn er 3 vuistregels die je kunt hanteren.

1.  Activeer en benut voorkennis

Je deelnemers brengen ieder hun eigen kennis en ervaringen mee naar de training. Als je daaraan voorbijgaat en gewoon je eigen verhaal presenteert, wordt het al gauw saai voor degenen met veel voorkennis.

Ik kies liever voor een vorm waarin de deelnemers eerst zelf inbrengen wat ze al weten, waarna ik dat zonodig corrigeer, aanvul en toelicht. Op die manier worden ze zelf actief aan het denken gezet over hetgeen ze al weten en ontdekken ze daarna waarmee ze die kennis kunnen uitbreiden.

Er zijn legio werkvormen te bedenken waarin dat op zo’n manier kan dat iedereen daarin tot zijn recht komt. Volgende week zal ik een voorbeeld publiceren.

2. Laat deelnemers met elkaar samenwerken

Het spreekt voor zich dat het belangrijk is dat elke deelnemer iets te leren heeft, dus dat de opdrachten en oefeningen zo zijn samengesteld dat er voor iedereen voldoende uitdaging inzit. Toch zullen er dan deelnemers zijn voor wie het vrij eenvoudig is en deelnemers die er wat meer moeite mee hebben. Als je deelnemers in tweetallen of groepjes laat samenwerken, waarbij je ervoor zorgt dat de verschillende niveaus gemengd worden, dan profiteert iedereen daarvan.

De deelnemers die het gemakkelijk oppikken profiteren met name van het effect op het leerrendement door ‘cognitive facilitation’ (hardop je gedachten verwoorden en daar feedback op krijgen). De deelnemers die er wat meer moeite mee hebben profiteren vooral als ze met hulp of uitleg van de anderen een oplossing vinden voor een gegeven probleem of vraagstuk. Daarbij is het belangrijk dat ze wel hulp of uitleg krijgen, maar zelf de vertaalslag naar de oplossing maken.

3. Laat deelnemers werken met hun eigen cases

Uiteindelijk is de bedoeling van je training, dat je deelnemers  het geleerde in hun dagelijkse bezigheden toepassen. Hoe kun je dat beter voorbereiden dan door hen in je training te laten oefenen met cases uit hun eigen dagelijkse praktijk?

Ook als het gaat over niveauverschillen kunnen eigen cases uitkomst bieden. Deelnemers brengen over het algemeen cases in die aansluiten bij hun niveau: mensen met veel kennis en ervaring komen andere problemen tegen dan mensen met weinig kennis en ervaring. Of eigenlijk kan ik beter zeggen: sommige problemen zijn niet voor iedereen een probleem, doch slechts voor diegenen die nog onvoldoende kennis en kunde hebben om het probleem op te lossen.

Eigen cases bieden deelnemers de mogelijkheid om hun eigen casus op hun eigen niveau te bekijken en er op hun eigen niveau een plan van aanpak voor te bedenken. Mocht er een keer een deelnemer zijn die een te groot of te moeilijk probleem voor zijn of haar niveau als casus inbrengt, dan kun je hem of haar begeleiden om het probleem terug te brengen naar iets dat wel voor deze persoon behapbaar is.

Tot zover mijn derde stap in mijn aanpak bij het trainen met niveauverschillen. Ik ben trouwens benieuwd of je de link ontdekt hebt tussen bovenstaande 3 vuistregels en participerend trainen. Laat je het me weten in een reactie hieronder?

Vond je dit artikel waardevol? Deel het dan met andere trainers voor wie het eveneens waardevol kan zijn. Dat kan bijvoorbeeld via LinkedIn, Twitter, Facebook of Google+. Hartelijk dank daarvoor!