blogartikelen

Iedere trainer heeft ermee te maken, de één misschien wat vaker dan de ander, maar we kennen ze allemaal: deelnemers die naar je training gestuurd zijn door hun leidinggevende.

Veel van die deelnemers vinden het heel fijn dat hun leidinggevende hen gestuurd heeft: een mooie kans om iets nieuws te leren, inspiratie op te doen, beter te worden in hun vak, of een oplossing te leren voor een bekend probleem.

Er zijn echter ook deelnemers bij, die liever niet in je training zouden zijn. Deelnemers, die alleen maar gekomen zijn, omdat ze anders een serieus probleem hebben met hun leidinggevende. Deelnemers, die zich afvragen waarom ze überhaupt die training moeten volgen, en die vooral hopen dat de training een uur eerder afgelopen zal zijn dan gepland.

Ze willen trouwens best je verhaal aanhoren, hoor, deze deelnemers… maar verwacht alsjeblieft niet dat ze actief mee zullen doen.

Daar sta je dan als trainer. Met je draaiboek. En je presentatie. En je oefeningen. Wat nu?

Een overlevingsstrategie dan maar? Of heb je iets in je trainersbagage waarmee je ook deze deelnemers gemotiveerd aan het werk krijgt?

Dit blogartikel gaat over 2 technieken in mijn trainersbagage, waarmee het vaak lukt om ook gestuurde deelnemers een zinvolle en leerzame training te geven. Technieken die ik graag met je deel, omdat jij ze wellicht ook kunt inzetten.

Mindy Moestwel

Die 2 technieken wil ik je graag meegeven aan de hand van de casus van Mindy Moestwel. Uiteraard heet ze in het echt anders, maar omdat ik haar privacy respecteer en haar professionaliteit waardeer, gebruik ik hier een gefingeerde naam.

Mindy is docent op een ROC. Daarnaast geeft ze voor datzelfde ROC voorlichtingen op VMBO-scholen. Daarvoor moest ze vorig jaar bij mij een meerdaagse training volgen, een training over het hanteren van ‘lastige’ vragen tijdens voorlichtingsbijeenkomsten, en over de vormgeving (opbouw, presentatie en werkvormen) van voorlichtingsbijeenkomsten.

Nu moet je weten dat Mindy al jaren voorlichting geeft en dat uitstekend doet. Maar toch vond haar leidinggevende dat ze bij mij die training moest volgen. Eigenlijk moest ze lesgeven op het tijdstip van de training, maar haar les, die haar leerlingen in de voorbereiding op een tentamen heel hard nodig hadden op dat moment, kwam nu door de training te vervallen.

Toen ze lichtelijk gestressed binnenkwam begon ze dat direct te vertellen aan zowel mijn opdrachtgever (niet te verwarren met haar leidinggevende), die ook aanwezig was, als aan mij. Ze vroeg zich af of ze hier echt bij moest zijn, want ze was immers een ervaren voorlichter, en eigenlijk wilde ze liever terug naar haar klas, die ze nu zelfstandig aan het werk had gezet.

Overlevingsstrategieën

Op zo’n moment gebeurt er bij mij van alles:

Ik weet dat het erbij hoort, maar ik baal er toch van. Ik wil liever gewoon deelnemers die graag naar m’n training komen. Ik heb hier eigenlijk geen zin in. Ik heb zin in enthousiaste deelnemers.

En ik laat het niet merken, maar ik word er ook een beetje onzeker van: zal ik wel in staat blijken om haar een nuttige training te geven?

En ik weet hoe ik het beste kan reageren, maar m’n eerste neiging is toch om terug te vallen op één van de overlevingsstrategieën, bijvoorbeeld…

…doorgaan als gepland en Mindy’s weerstand negeren. Misschien draait ze wel bij. (Of de weerstand verdwijnt onder tafel, waar ik er geen zicht op heb, maar waar het Mindy’s leerproces nog steeds in de weg zit.)

…of Mindy de keuze geven: meedoen of vertrekken. Wil ze liever bij haar klas zijn? Ga dan maar, dan kan ik hier gewoon aan het werk met de mensen die wél iets willen leren. (Maar ja… als ze gaat laat ik de kans schieten om haar het trainingsdoel te laten behalen. En dat was juist mijn opdracht.)

…of m’n hele plan omgooien en vragen wat Mindy wil leren. Misschien kan ik wel iets improviseren om haar een zinvolle training te geven. (Poeh.. dan geef ik de regie uit handen. En ik wijk af van m’n opdracht. En ik weet niet hoe het met de andere deelnemers zit. En wat als ze geen duidelijk antwoord heeft?)

…of Mindy overtuigen van het nut van de training. Uitleggen wat we gaan doen en waarom het heel belangrijk is dat zij dat ook leert, ook als ervaren voorlichter. Misschien draait ze wel bij. (Of het gaat zoals op de foto hierboven: ik kom over als een roeptoeter en Mindy’s weerstand staat luisteren in de weg.)

Techniek 1

Gelukkig heb ik meer in m’n trainersbagage dan dat. Zo weet ik bijvoorbeeld inmiddels, dat als een deelnemer op zo’n manier gestuurd is, zonder dat hij/zij daar zelf achter staat, dat dat die deelnemer frustreert. Zeker als die deelnemer voor zijn/haar gevoel andere belangrijke dingen te doen heeft.

Bij Mindy was dat ook het geval: haar leerlingen hadden haar nodig, en zij moest hier een in haar ogen nutteloze training bijwonen.

De eerste stap om dan die weerstand te verminderen, is om even in haar schoenen te gaan staan en haar te laten weten dat ik begrijp hoe het voor haar is. En dan niet om daarna verder te gaan om haar te overtuigen, maar echt alleen even begrijpen hoe het voor haar is. Zodat zij zich gehoord en begrepen voelt, zodat de weerstand kan zakken, zodat er ruimte komt voor iets anders dan alleen die weerstand. Techniek 1 dus.

Voor ik kon reageren, begon mijn opdrachtgever haar al te overtuigen. Maar Mindy liet zich niet overtuigen. Ze werd er alleen maar boos van. Ik zag het eens aan, en zei toen: “Het is heel belangrijk dat jouw klas zich goed kan voorbereiden op hun tentamen, en daar hebben ze jou eigenlijk nu bij nodig.” Ze keek me een beetje verbaasd aan, alsof ze wilde peilen of ik het niet sarcastisch bedoelde. Toen ze constateerde dat ik heel serieus was, ontspande ze, en antwoordde: “Ja, inderdaad.”

Techniek 1 had gewerkt: Mindy’s weerstand zakte en we konden in gesprek. Ze wist dat ik naar haar luisterde en haar begreep, en dat was voldoende om ervoor te zorgen dat ze met mij in gesprek wilde.

Ik heb haar aangegeven dat ik op dat moment nog niet kon inschatten of mijn programma ook voor haar interessant (genoeg) zou zijn, maar dat we dat samen konden onderzoeken. Dat vond ze een goed idee. Ze stelde zelf voor om deze trainingsdag te blijven, en dan aan het eind te besluiten of ze de volgende trainingsdagen ook zou komen.

Techniek 2

Dat was natuurlijk een goed begin, maar nu was het van belang dat ze zou ontdekken wat ze hier kon leren. Dat kon ik haar en de andere deelnemers natuurlijk gewoon vertellen, maar ik weet dat er eigenlijk meer nodig is dan dat. Het moet maatwerk worden, ze moeten merken dat het voor hen toepasbaar is, dan pas komt er commitment. Tijd voor techniek 2.

Uiteraard heb ik mezelf eerst voorgesteld en het programma toegelicht, o.a. het reageren op ‘lastige’ vragen tijdens voorlichtingsbijeenkomsten. Direct daarna heb ik de deelnemers gevraagd naar voorbeelden van lastige vragen, die ze zijn tegengekomen of die ze vrezen tegen te komen, en om die vragen op post-its te noteren en op de flip-over te verzamelen. Met andere woorden: ik vroeg hen naar toepassingsmogelijkheden voor wat ze zouden gaan leren.

De flip-over zag er al snel kleurrijk uit, goed gevuld met tientallen voorbeelden, waaronder ook voorbeelden van Mindy. Na een korte bestudering van de verschillende voorbeelden, kon ik de deelnemers aangeven dat we de kennis en vaardigheden op het programma uitstekend konden toepassen op die voorbeelden. De voorbeelden zelf heb ik tijdens de training gebruikt ter verduidelijking bij uitleg en als oefenmateriaal in de oefeningen.

Mindy was betrokken en raakte gemotiveerd. Zo gemotiveerd zelfs, dat ze aan het eind van de eerste trainingsbijeenkomst zei dat ze de er de volgende bijeenkomst heel graag weer bij wilde zijn.

Tot slot

Hoewel ik het graag zou willen, kan ik je geen garantie geven dat deze 2 technieken altijd werken. Elke situatie is anders en elk mens is anders. Ze werken wel vaak, dat kan ik je wel garanderen 😉 De moeite waard dus om ze toe te voegen aan je trainersbagage.

Wil je weten hoe het komt dat deze technieken werken? En je trainersbagage uitbreiden met nog meer technieken? Misschien is de training ‘Weerstand en motivatie in trainingen’ dan iets voor jou. Hier lees je er meer over: informatie.

Vond je dit artikel waardevol? Deel het dan met trainers voor wie het eveneens waardevol zou kunnen zijn. Heb je aanvullingen, vragen of opmerkingen? Deel deze dan in een reactie hieronder. Wellicht help je er een andere trainer mee, of jezelf 😊