Weet je misschien een leuke werkvorm voor…?

Deze vraag wordt mij met enige regelmaat gesteld. Ik lok dat natuurlijk ook wel een beetje uit door mijn voorliefde voor activerende didactiek, die je uitstekend kunt vormgeven met, je raadt het al, activerende werkvormen.

Toch roept deze vraag bij mij vaak iets dubbels op: enerzijds wil ik graag meedenken over werkvormen, want dat vind ik nou eenmaal superleuk! Anderzijds wil ik dat de nadruk ligt op het leren, dus op het leerdoel en het leerrendement, en als er dan een vraag gesteld wordt over ‘een leuke werkvorm’ terwijl het leerdoel vaag blijft…

Ik wil dat trainers en docenten nadenken over hoe ze hun deelnemers en leerlingen en studenten het beste in staat kunnen stellen om te leren. Soms echter lijkt de nadruk te liggen op de vorm; alsof de vorm vooral creatief en verrassend moet zijn om een training of les leuk te maken.

Spanningsveld

Dat levert een interessant spanningsveld op. Als de vorm te weinig prikkelt, wordt er weinig geleerd. Maar het is ook zeker niet zo dat hoe hipper, gekker, creatiever, speelser de vorm is, hoe meer er geleerd wordt.

Als de balans niet klopt, kost alles te veel energie, zowel voor de trainer als voor de deelnemers. Het wordt dan vermoeiend om je aandacht bij de inhoud te houden en je hebt geen zin meer om mee te doen aan de leeractiviteit. Voor jou als trainer kan het dan voelen alsof je er echt aan moet trekken.

Als de balans goed is, versterkt de vorm de inhoud. Stel je maar eens voor wat er kan gebeuren als je een goede, passende werkvorm hebt:

• Je deelnemers tonen zich betrokken,
• ze worden geprikkeld, hun nieuwsgierigheid wordt gewekt,
• ze vinden het vanzelfsprekend leuk om mee te doen.

Je kunt je voorstellen dat als dat gebeurt, dat je deelnemers meer zullen leren dan als je een vorm kiest die ze saai vinden, waarbij ze zich niet zo betrokken voelen, waarbij hun aandacht afdwaalt. En ze leren ook meer dan als je een vorm kiest die weliswaar leuk en creatief is, maar die eigenlijk niet echt helpt om het leerdoel te bereiken. Zo’n werkvorm waarvan je deelnemers denken: ‘Pfff… wat moeten we nú weer doen? En waarom eigenlijk?’

De vraag ‘weet je nog een leuke werkvorm voor…?’ is dus ook zeker een goede vraag, mits het maar duidelijk is wat dat ‘voor’ precies is. Wat is het leerdoel? Wat moeten je deelnemers weten en/of kunnen na deze leeractiviteit, of waarvan moeten ze zich bewust worden door jouw werkvorm?

Kill your darlings

Ik heb al vaak met deelnemers meegekeken in een trainingsontwerp, waarin die deelnemer zat te stoeien met een werkvorm. Zo’n werkvorm waarvan die deelnemer vond dat het een geniale vondst was, en dat die echt een plekje moest krijgen in die training, om er vervolgens na veel gepuzzel achter te komen dat die werkvorm weliswaar heel erg leuk was, maar niet ging leiden tot het gewenste leerresultaat. Om dan te beslissen dat je die werkvorm achterwege laat, is echt niet leuk: dat voelt een beetje als je zelfgebakken appeltaart in de kliko gooien nog voor iemand er van geproefd heeft.

Toch is dat soms wel wat nodig is: kill your darlings. Het gebeurt mijzelf ook met enige regelmaat dat ik een heel leuk idee heb voor een activerende werkvorm, dat ik uiteindelijk toch niet gebruik. ‘Daar gaat m’n appeltaart’, denk ik dan met pijn in m’n hart op het moment dat ik de knoop doorhak om die werkvorm weg te laten.

Voorbeeldwerkvormen

Vorige week nog, toen ik de hernieuwde ‘werkvormen die werken’ voor 30 juni a.s. zat uit te werken. ‘En welke werkvorm was dat dan?’, vraag je je nu misschien af. Dat zou ik je kunnen vertellen, maar liever geef ik je werkvormen mee die níet in de kliko zijn verdwenen. Ik vermoed immers dat je daar uiteindelijk meer aan hebt. Volgende week (op dinsdag 30 mei 2017) publiceer ik daarom weer een blogartikel, waarin ik je bij elke leerfase van Kolb een voorbeeldwerkvorm geef. 4 voorbeeldwerkvormen dus, die je kunt aanpassen voor je eigen trainingen.

Heb je zelf een voorbeeldwerkvorm, die mooi in balans is met de inhoud? Laat hem ter inspiratie voor andere trainers achter in de reacties hieronder. Namens die andere trainers: dankjewel daarvoor!

Vond je dit artikel interessant? Deel het dan met mensen voor wie het ook interessant kan zijn, bijvoorbeeld via LinkedIn, Facebook of Twitter.