blogartikelen

Deel 4 en 5 in de 5-delige serie ‘ontdekkingen door online trainen en lesgeven’

Ik ben trainer, geen bibliotheek. Soms zeg ik dat hardop, met een knipoog natuurlijk. Soms denk ik het alleen maar. En toen ik het comment van Anke Fokkens zag op mijn blogartikel ‘Waarom ik niet meer terug wil naar volledig offline onderwijs en trainingen’ dacht ik het hardop. In dit blogartikel leg ik je uit waarom.

Dit artikel bevat de laatste 2 delen in de serie ‘ontdekkingen door online trainen en lesgeven’ n.a.v. dat comment van Anke. Zij schreef het volgende:

“Ik heb 2 belangrijke dingen geleerd:
– Ik ben me nog bewuster geworden dat te veel theorie voor mij niet thuis hoort in een training. Dat lezen ze maar vooraf. In de training wil ik gebruikmaken van de mogelijkheid van interactie en oefenen.
– Mensen hebben bij online bijeenkomsten meer moeite om ‘echt aanwezig’ te zijn. Als je bewust naar een training toe reist is je focus anders dan dat je van je mail over klikt naar de les. Ik start nu vaak met een korte meditatieachtige oefening waarin ik deelnemers laat focussen op hun lijf, het hier en nu, de les o.i.d. Soms laat ik ze een intentie zetten of even voelen of er nog iets vooraf besproken moet worden. Werkt als een trein. Veel beter als ellenlange check-in rondjes die ik live nu ook echt anders zal gaan doen.”

Een waardevolle bijdrage, waarover ik je graag mijn gedachten wil meegeven. Te beginnen met het eerste punt.

The purpose of training is people getting impressed by themselves instead of overwhelmed by the trainer – Bob Pike

Op Ceto’s eerste website, 12 jaar geleden, stond dit citaat op de homepage. Hoewel ik dat citaat nog steeds van harte onderschrijf, ligt die valkuil altijd op de loer. Ook ik vind het erg verleidelijk om in te blijven gaan op vragen van deelnemers naar meer van mijn kennis en kunde. Lekker makkelijk ook, zowel voor de deelnemers als voor mijzelf, want allebei hoeven we niet echt uit onze comfortzone.

Soms laat ik me er even toe verleiden voor ik het pad naar het trainingsdoel weer herpak. Gewoon, omdat het zo lekker is. Lekker om te vertellen over wat je weet, lekker om geïnteresseerd publiek te hebben, lekker om ‘applaus te krijgen’. Ook deelnemers vinden het lekker. Lekker om een keer goed college te krijgen. Maar eigenlijk komen ze daar niet voor.

Kennis, vaardigheid en attitude

Het doel van een training is uiteindelijk dat de deelnemers hun gedrag gaan veranderen. Ze gaan na de training iets op een andere manier doen dan voor de training, zodat het hopelijk beter wordt: effectiever, kwalitatief beter, of efficiënter. Bij een schrijftraining gaan ze hun teksten anders schrijven. Bij een communicatietraining gaan ze anders communiceren. Bij een training didactiek gaan ze hun lessen anders geven. En bij een sales-training gaan ze op een andere manier verkopen.

Voor die gedragsverandering zijn 3 componenten belangrijk:

• kennis (wat weet je),
• vaardigheden (wat kun je) en
• attitude (wat vind je ervan).

Wendbare kennis

Kennis is dus wel degelijk een belangrijke component in een training en daarom hoort theorie zeker een belangrijke plek te krijgen. Als je niet begrijpt wat je moet doen en waarom je dat moet doen, worden vaardigheids- en attitudedoelen immers erg ingewikkeld. Maar het sec oplepelen van kennis is niet mijn taak als trainer. Bovendien weet ik (gelukkig) niet alles. Dan kan men beter naar de bibliotheek gaan 😉.

Wat ik wél belangrijk acht, is het aanbrengen van een kennisbasis, die wendbare kennis wordt: kennis waarover men kan nadenken, waarmee men kan spelen, en die men flexibel kan toepassen en vertalen naar de eigen situatie.

Van kennis naar vaardigheden

Zulke wendbare kennis is onontbeerlijk om een positieve attitude te ontwikkelen t.a.v. het trainingsonderwerp en om de vaardigheden goed te kunnen trainen. Op dat laatste, het trainen van die vaardigheden, zou het zwaartepunt moeten liggen in een training. Het heet tenslotte niet voor niets een training.

Daarom heeft Anke groot gelijk als ze zegt dat te veel theorie niet thuis hoort in een training, of die training nu online of offline plaatsvindt. Of vooraf lezen een goed alternatief is, hangt van verschillende factoren af, maar zorg er in elk geval voor dat in je training het zwaartepunt inderdaad op interactie en oefenen ligt.

Ellenlange kennismakingsrondjes

Dan dat tweede punt, dat Anke noemt. Van ellenlange kennismakingsrondjes heb ik jaren geleden al afscheid genomen, ook online. Het doet me deugd dat steeds meer trainers dat ook doen. Die lange kennismakingsrondjes voegen weinig toe en kosten veel tijd. Kennismaking is wel belangrijk, maar kies liever een andere vorm, die korter en interactiever is.

Focus

Wat Anke schrijft over de focus, is enorm herkenbaar voor mij. Een offline training begint al met de reis er naartoe, gevolgd door de ontvangst met een kopje koffie of thee en een informeel praatje. Je bent in een andere omgeving, omringd door mensen die daar hetzelfde komen doen als jij. Dat alleen al zorgt ervoor dat je anders aan de training begint dan als je steeds op diezelfde plek aan je bureau zit en van de ene meeting naar de andere klikt.

Meditatieoefeningen vind ik een spannende optie. Ik weet niet zo goed of dat bij me past en al helemaal niet of dat bij mijn deelnemers past. Maar Anke zie ik het zo doen! Misschien moet ik het gewoon een keer proberen.

Wat ik in elk geval wel doe, is ook mijn online trainingen beginnen met een inloop, waarin ruimte is voor een informeel praatje. Ik merk dat dat helpt: het breekt het ijs en het zorgt ervoor dat men langzaam los kan laten waar men mee bezig was om zich te gaan richten op de training. Ook online neem ik (kort) de tijd voor een interactieve kennismaking, waarbij ik graag gebruikmaak van de mogelijkheden die de techniek ons biedt.

Wat ik dan precies doe? Daarover schrijf ik in het volgende blogartikel, dat zal gaan over kennismakingswerkvormen in ZOOM, in Teams en in een coronaproof zaal (op afstand met wisbordjes).

En jij?

Hoe doe jij dat? Hoe ga jij om met theorie in je training en waarom doe je dat op die manier? En hoe faciliteer jij die focus op de training voor je deelnemers? Misschien wil je dat hieronder in de reacties delen, zodat andere trainers zich erdoor kunnen laten inspireren. Dankjewel daarvoor.