Laat ik beginnen met een bekentenis:
Ik betrap mezelf weleens op een gedachte over een deelnemer. Bijvoorbeeld als ik een deelnemer in m’n groep heb, die er overduidelijk vooral zit omdat dat van hem of haar verwacht wordt.
Laatst had ik er zo één. Ik had het al vrij snel in de gaten, omdat hij steeds kritische (lees: sceptische) vragen stelde. Ik kreeg het gevoel dat hij me erin probeerde te luizen.
Bij zijn eerste paar vragen gaf ik nog rustig antwoord. Maar na vraag 3 of 4 had ik er eigenlijk genoeg van.
Wat ik dacht?
“Hij heeft er geen zin in, en gaat er ook geen zin in krijgen. Ik heb het geprobeerd. Hij wil gewoon niet.”
En ook:
“Ik heb hier helemaal geen zin in. Ik wil gewoon lekker aan het werk zijn. Ik wil geen strijd aangaan.”
En natuurlijk ook:
“Ik ben hier de trainer. Ik moet dus als een professional op hem reageren. Maar hij is toch ook een professional? Laat hem zich dan ook zo gedragen!”
En tenslotte:
“Nee, Margreet, dit kan niet. Je kunt een mindere dag hebben, je kunt een deelnemer treffen die je lastig vindt, maar het kan niet zo zijn dat jij, die het altijd heeft over betrekken en motiveren van je deelnemers, over participerend trainen en uitgaan van wat er in je deelnemers zit, over de dynamiek in weerstand en motivatie die beïnvloedbaar is, dat jij deze situatie zo zwartwit benadert. Adem in, adem uit, en bekijk eens in welke kleuren je nog meer kunt denken.”
Dat laatste, over die kleuren, is een metafoor die mij helpt in situaties als deze. Van die situaties waarin ik me behalve ‘trainer’ vooral ook erg ‘mens’ voel, als je begrijpt wat ik bedoel.
Want net zoals ik verschillende gedachten heb, die elkaar afwisselen.
En net zoals ik verschillende strategieën toepas.
En net zoals ik in het één meer zin heb dan in het ander.
En net zoals ik me de ene keer beter voel dan de andere keer.
En net zoals ik er niet op uit ben om het anderen moeilijk te maken.
En net zoals ik een kleurrijk persoon ben met vele verschillende kanten.
Zo is het ook met mijn deelnemers, dus ook met deze deelnemer. Behalve deelnemer is hij vooral mens met alle kleurrijke facetten vandien.
Ik adem in, ik adem uit, en ik bedenk me met welke andere kleuren dan mijn zwartwitte blik ik naar hem kan kijken.
Zijn betrokkenheid was groot, anders stelde hij zoveel vragen niet. En bij alle leeractiviteiten tot nu toe heeft hij gewoon meegedaan en actief bijdragen geleverd. Hij komt trouwens ook over als een vrolijke man en zoekt daarbij steeds sociale interactie op in de groep. En ja, hij is kritisch. Maar vind ik dat nu misschien gewoon lastig omdat ik het gevoel heb dat ik me moet verantwoorden? Ik juich het toch juist toe als deelnemers kritisch zijn? Maak er dan gebruik van!
Ik besluit om z’n vragen onderwerp te maken van een leergesprek: met elkaar nadenken en spreken over de diverse aspecten van ons trainingsonderwerp. Op die manier de mogelijkheid creëren om deelnemers zelf te laten onderzoeken wat ze ervan vinden en welke houding ze daarin kiezen.
Een goede beslissing: na dit leergesprek ontstond er een opener sfeer in de training en konden we echt aan de slag met de inhoud. Ook deze positief-kritische deelnemer, die zich transformeerde tot een gemotiveerde, doelgerichte deelnemer.
Mijn zwartwitte denkkleur had het ons moeilijker gemaakt dan nodig was. Jammer dat ik me dat niet direct realiseerde. En tegelijk fijn dat ik het me überhaupt realiseerde, zodat ik het hele palet aan denkkleuren kon inzetten.
Hoe is dat bij andere trainers? Herken je de gedachten die ik had in deze training? Hoe zou jij gereageerd hebben? Laat jij je handelen in trainingen beïnvloeden door een bepaalde gekleurde bril, of heb je een manier gevonden om dat te voorkomen? Ik ben er erg benieuwd naar en lees het graag in een reactie onder dit blog.
Vond je dit artikel waardevol? Deel het dan met andere trainers voor wie het eveneens waardevol kan zijn. Dat kan bijvoorbeeld via LinkedIn, Twitter, Facebook of Google+. Hartelijk dank daarvoor!
blogartikelen 
Hoi Margreet, wat een leuk artikel weer! Zeker omdat ik er veel uit herken. Jouw gedachten had ik ook in een bepaalde training (Elevator Pitch) over een van de deelnemers. Ik vroeg me af: waarom doet ie (die ene deelnemer) nou zo moeilijk,hier heb ik geen zin in. Dit is nu net zo’n positieve training (en groep). Zo’n bewuste keuze als jij hebt gemaakt, heb ik toen niet.
Het ontstond voor mijn gevoel als vanzelf in de groep dat we een discussie over het onderwerp begonnen. Wel heb ik daar de ruimte voor gegeven, en dat heeft zeker de angel eruit gehaald. Zowel bij de deelnemer als ook bij mij -)!
LikeLike
Dankjewel voor het compliment, Ilonka! Ik vermoedde al dat ik vast niet de enige trainer zou zijn die dit soort gedachten weleens heeft 😉
Je hebt misschien niet zo’n bewuste keuze gemaakt als ik, maar eigenlijk heb je onbewust hetzelfde gedaan door die ruimte te geven. Mooi!
LikeLike
Ik herken het zeker! En ook alle gedachtes bij jezelf ‘O ja, dit is dus weerstand. Wat heb ik hier ook al weer allemaal over geleerd.’ Alleen al door dat te denken wordt het minder vervelend en meer een uitdaging. Het lukt me zelfs (mede dankzij jullie) al een beetje om dat leuk te gaan vinden. Breed leggen en met de hele groep bespreken doe ik vaak en werkt goed. Benoemen dat je blij bent met kritische vragen werkt ook wonderbaarlijk goed. En soms laat ik iemand die het bijvoorbeeld heeeel goed weet het even voordoen. Dan blijkt het toch vaak moeilijker dan gedacht 😉
LikeGeliked door 1 persoon
Ieder gedrag heeft een positieve intentie, Margreet. Je reactie in je rol van trainer verbazen me; weerstand voelen bij jezelf is een ideale manier om meer inzicht te krijgen in je eigen processen en zijn voor de ontwikkeling van iedere trainer van levensbelang. Om je gedachten vervolgens in te kleuren kan je helpen de top van je gevoel te decimeren, het zou geweldig zijn als je dit proces onder woorden kan brengen en je associaties met zijn gedrag eens te onderzoeken.
Ik ben dol op mensen die in de weerstand gaan! Kunnen goed hun grenzen stellen, hou ik van, lekker duidelijk 😉
LikeLike
De perspectiefwisseling waar Margreet over schrijft is een bekende techniek. (O.a. vanuit de presentiebenadering) Het helpt je om mensen beter te begrijpen. En vanuit dat begrip kun je beter reageren. Als dat jouw bedoeling ook is, dan raad ik je zeker aan om het eens toe te passen. Dat kan een hoop onnodige weerstand voorkomen. Weerstand is namelijk lang niet altijd een eigenschap van een deelnemer, maar ontstaat o.a. ook door onbegrip van de trainer. Dol zijn op mensen die in de weerstand gaan roept bij mij dan ook enige verbazing op.
Dat het, naast het zoeken naar begrip voor je deelnemer, ook zinvol is om je eigen gevoelens en gedachten onder ogen te zien is een punt waar je m.i. helemaal gelijk in hebt. Je adviseert Margreet om dat eens te onderzoeken. Daarmee lijk je er van uit te gaan dat Margreet, omdat ze er nu niet over schrijft, dit ook niet doet. Dat lijkt mij een voorbarige conclusie, die ik op basis van mijn ervaringen met Margreet ook eenvoudig kan weerleggen.
LikeLike
Dankjewel voor je reactie, Jan. Je verwoordt precies wat ik bedoel met m’n denkkleuren: op zoek gaan naar de positieve intentie achter het gedrag van deze deelnemer. Jouw verbazing is me niet helemaal duidelijk. Als dat gaat over hetgeen Arie in zijn reactie ook benoemt, het onderzoeken van mijn gedachten en gevoelens bij het gedrag van mijn deelnemers, dan kan ik je geruststellen: dat doe ik zeker, maar daar ging dit blogartikel niet over. Ik ben het overigens helemaal met je eens dat dat goed is voor de ontwikkeling van elke trainer. Zonder reflectie geen ontwikkeling 😉
Dol zijn op mensen die in de weerstand gaan is niet iets wat ik snel over mezelf zou zeggen. Ik ben dol op mensen. En ik ben in die zin blij met weerstand, dat het een ingang geeft om aan te sluiten bij de betreffende deelnemer. Misschien is dat ook wel wat jij bedoelt: dat ze, door duidelijk hun grenzen te stellen, jou de mogelijkheid bieden om hen goed te begeleiden bij hun leerproces in jouw training.
LikeLike
Hallo Margreet,
Ik lees je blogs heel graag en geniet van de manier waarop jij heel rustig vanaf een afstand situaties analyseert. Ik vond de training die ik bij je gevolgd heb ook heerlijk en heb er nog iedere dag wat aan.
Ik heb nog wel een vraag met betrekking tot het onderwerp hierboven: ‘een ‘lastige’ deelnemer’. Soms merk ik dat niet alleen ik als trainer in eerste instantie irritatie voelt bij zo’n type maar dat de andere deelnemers (vaak collega’s) ook geïrriteerd reageren op de aandacht die zo iemand vraagt. In zo’n situatie vind ik het moeilijk beoordelen of het de goede weg is om de bezwaren of opmerkingen van die persoon als uitgangspunt te nemen voor een ‘zijstapje’ in de training. Ik heb wel eens meegemaakt dat de andere deelnemers daarna ontevreden waren omdat die persoon zoveel aandacht had gekregen. Ik ben benieuwd wat jij (en anderen?) doen in zo’n situatie.
LikeLike