blogartikelen

Ken je dat? Heb je je hele training tot in de puntjes voorbereid, helemaal bedacht hoe jij het gaat doen, wanneer en hoe je deelnemers reageren, wat je op welk moment aan bod laat komen, werkvormen bedacht en uitgewerkt, materialen in orde gemaakt, kortom: de hele routebeschrijving voor de training ligt klaar. Prettige gedachte! Totdat… een deelnemer tijdens de training ineens een ongeplande vraag stelt, zo’n vraag die je doet beseffen, dat je ergens een navigatiefoutje hebt gemaakt. Zo’n vraag die duidelijk maakt dat de behoefte van die deelnemer op een ander vlak ligt dan jij had ingeschat. Of zo’n vraag die aangeeft dat je de beginsituatie totaal verkeerd hebt ingeschat.

Dat voelt een beetje als op reis gaan met een uitgestippelde route op een spiksplinternieuwe kaart en er dan achterkomen dat die spiksplinternieuwe weg nog niet aangelegd is, of dat de snelweg afgesloten is i.v.m. wegwerkzaamheden. Dan zou je zo graag een navigatiesysteem hebben dat automatisch de route aanpast naar het meest doeltreffende alternatief. Voor de automobilisten onder de lezers heb ik goed nieuws: die navigatiesystemen bestaan! En ook voor de trainers onder de lezers heb ik goed nieuws: navigeren kun je leren!

Er was een tijd dat ik vond dat ik moest leren om mezelf aan mijn planning te houden. Lessen, trainingen en cursussen bereid ik altijd tot in detail voor, maar het is me werkelijk nog niet één keer gelukt om me aan m’n eigen plan te houden. M’n doelen behaal ik nagenoeg altijd, of liever gezegd: m’n deelnemers behalen hun doelen nagenoeg altijd. Maar de route is steevast anders dan gepland. Lange tijd voelde dat voor mij als falen. Het plan was immers goed doordacht en niet voor niets op deze manier in elkaar gezet. Afwijken van dat plan leek mij een soort kiezen voor de weg van de minste weerstand en daarmee een zwakte.

Deze week, toen ik op vakantie was, moest ik daar sterk aan denken. Met m’n twee kinderen zou ik een week gaan kamperen op een boerencamping vlakbij. Vrijdag vertrokken we vol goede moed. Zowel de kinderen als ikzelf hadden het uitstekend naar onze zin: dikke pret en volop quality time, precies zoals gepland. Ontspanning en plezier, tijd voor en met elkaar, we waren er heel erg aan toe na een enerverend jaar. De eerste vier dagen verliepen precies volgens plan.

Maar aan het einde van dag 4 begon het te regenen… Niet een klein beetje: maar liefst 80 mm viel er die nacht. De tent bleek er niet tegen bestand, het water sijpelde mijn slaaptent in. De slaaptent van de kinderen was nog droog, dus propte ik mijn luchtbed tussen hen in en gedrieën brachten we daar de nacht door. De volgende ochtend bleek de verwachting voor de komende twee dagen (en de laatste 2 dagen van onze vakantie) nog eens zo’n zelfde hoeveelheid regen. Heftige tweestrijd: moesten we blijven en het gezellig maken in onze klamme, zompige tent? Of zouden we de vakantie 2 dagen eerder afbreken en huiswaarts keren? Doorzetten of opgeven?

Ik bedacht me wat het doel van de vakantie was: tijd voor en met elkaar, ontspanning en plezier. En toen bedacht ik me dat dat onder deze omstandigheden thuis een stuk eenvoudiger zou zijn dan op de camping. M’n oudste was zo overstag. Maar m’n jongste had z’n zinnen op kamperen gezet, hij had duidelijk een ander doel dan ik. Onze doelen leken onverenigbaar. Wat nu? Ik wilde echt naar huis en tegelijkertijd gunde ik hem z’n kampeervakantie. Hoogste tijd om een goede alternatieve route uit te stippelen.

We zijn naar huis gegaan. Thuis heb ik de slaaptent van de kinderen opgehangen aan het klamboehaakje in de slaapkamer van m’n oudste. Met z’n drieën hebben we in huis gekampeerd, uitermate comfortabel en ontzettend knus en gezellig. Het was weer eens gelukt: doelen behaald via een andere route dan gepland.

Of het voelde als falen? Of ik mezelf zwak vond? Integendeel: het was een bijzonder geslaagde vakantie. En ik heb m’n visie bijgesteld: het kunnen en durven inspelen op de behoeften en de situatie van je deelnemers is juist heel krachtig, zolang je de beoogde doelen niet uit het oog verliest.